مجازات خیانت در امانت در ایران

خیانت / به گزارش یوزال مگ:

خیانت درامانت چیست و چه بار حقوقی  دارد ؟

یکی از اشتباهاتی که در بحث جرم خیانت در امانت پیش میاید این است که تصور می شود که برای تحقق جرم خیانت در امانت باید اول اثبات کنیم که عقد ودیعه ای بین فرد و طرف مقابل منعقد شده به همین دلیل قانونگذار برای جلوگیری از این اشتباه در ابتدای این ماده چه در عقد ( امانت آور ( اجاره – امانت – رهن – وکالت ) را که می توانند مبنای جرم خیانت در امانت قرار گیرند .را بیان کرده است . قانونگذار در م ۶۷۴ قانون تعزیرات از این هم فراتر رفته و سپرده شدن مال برای (( هر کار با اجرت یا بی اجرت )) را مبنای تحقق جرم خیانت در امانت دانسته با توجه به عبارت (( هرکار با اجرت یا بی اجرت )) عقود دیگری مثل عقد عاریه را نیز می توان مبنای جرم خیانت در امانت دانست .

جرم خیانت در امانت هم مثل بسیاری از جرایم مالی دیگر سابقه طولانی دارد و از قدیم در جوامع شایع بوده ، در حقوق مردم با هنوان کلی کلاهبرداری بیان می شده . جرم خیانت در امانت در فقی اسلامی و در آیات متعددی مردم را به رعایت امانت و درستکاری در روابط اجتماعی با همنوع سفارش نموده در روایات هم خیانت در امانت شدیدا مذموم دانسته شده و اما در قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ م ۲۴۱ پس از ذکر ارزشیابی که می تواند موضوع جرم خیانت در امانت باشد مجازات این جرم را از ۶ ماه تا ۳ سال حبس تعیین کرده بود .

همچنین بیان شده بود که مجرم علاوه بر آن به تادیه غرامت از پنجاه تا پانصد تومان محکوم می شود در نتیجه می توان گفت که مجازاتی که برای این جرم تعیین شده بود بیشتر از مجازات حبس مقرر برای کلاهبرداری ( ۶ ماه تا ۲ سال ) بوده همچنین مواد ۲۳۹و ۲۴۰ ق . م . ع استفاده از ضعف نفس اشخاص غیر رشید و سوء استفاده از سفید مهر را مصداق خیانت در امانت دانسته بود اما جرم خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب سال ۶۲ مواد ۲۳۹ و ۲۴۰ و ۲۴۱ قانون مجازات عمومی را فسخ نمود و ماده ۱۱۹ جرم عام خیانت در امانت و مواد ۱۱۷ و ۱۱۸ به ترتیب جرایم سوء استفاده از ضعف محجورین و سوء استفاده از مهر سفید را موردحکم قرار دادند و با تصویب قانون تعزیرات در سال ۱۳۷۵ ماده ۶۷۴ در مورد جرم عام خیانت در امانت م ۶۷۳ به سوء استفاده از سفید مهر و ماده ۵۹۶ به جرم سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص پرداخته شده در م ۶۷۴ که عنصر قانونی جرم خیانت در امانت را بیان می کند .

گفته شده که هرگاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی از قبیل سفته ، چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنابراین بوده است که اشیاء مذکور مسترد شود .

یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال حبس محکوم خواهد شد )) .

عنصر قانونی تشکیل دهنده جرم خیانت در امانت م ۶۷۴ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ می باشد و اما عنصر مادی این جرم از سه بخش تشکیل شده است :

۱- رفتار مادی فیزیکی که به وسیله یکی از چهار عمل تصاحب – استعمال – تلف یا مفقود نمودن مال مورد امانت تحقق می پذیرد .

استعمال : مصرف کردن یا مورد استفاده قرار دادن مال مورد امانت .

تصاحب : برخورد مالکانه با مال دیگری می باشد .

اتلاف : تلف کردن مورد امانت مثل نابود کردن یا از بین بردن آن به هر وسیله ممکن ….

مفقود کردن : ممکن است مال امانتی را بدون تلف کردن باعث شود که دستیابی مالک بر مال مورد امانت غیر ممکن گردد .

شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم خیانت در امانت :

۱- باید موضوع جرم عین مال یا وسیله تحصیل مال باشد .

۲- سپرده شدن مال به امین به یکی از طرق قانونی باشرط استرداد یا به مصرف معین رسانیدن که خود شامل سه جزء است

۳- سپرده شدن مال به امین

۴- سپرده شدن به یکی از طرق قانونی یعنی از طریق سرقت یا غصب مال را تصاحب نکرده باشد .

۵- شرط استرداد مال سپرده شده یا به مصرف معین رسانیدن آن یعنی باید شخص موظف به مسترد کردن مال یا به مصرف معین رسانیدن آن باشد .

خیانت در امانت هم مثل کلاهبرداری جرم مقید می باشد یعنی تحقق آن منوط به این است که رفتار مرتکب منتهی به نتیجه خاصی باشد و ضرر به مالک و متصرف بر اثر فعل مرتکب لازمه تحقق جرم خیانت در امانت است .

و اما عنصر روانی جرم خیانت در امانت از دو بخش سوء نیت عام و سوء نیت خاص تشکیل شده .

سوء نیت عام : این جرم به جزء اول عنصر مادی که همان عمل فیزیکی که متهم آن را مرتکب شده مربوط است و عبارت است از عمد در ارتکاب عمل فیزیکی یعنی مرتکب باید یکی از اعمال تصاحب – تلف – استعمال یا مفقود را عمدا انجام دهد و اما منظور از سوء نیت خاص ،  این است که مرتکب قصد نتیجه داشته باشد یعنی قصد مرتکب ایجاد ضرر به مالک یا متصرف مال باشد و اما مجازات جرم خیانت در امانت بنا بر ماده ۶۷۴ ق . ت : مجازات این جرم ۶ ماه تا ۳ سال حبس می باشد و همچنین مانند سایر جرایم تعزیری شامل مجازات تکمیلی و تبعی نیز می باشد .

مجله مواد غذایی یوزال مگ